O‘zbekistonda huquqni muhofaza qilish: raqamli strategiya va yangi ta’lim yo‘nalishi
2025-yil 3-noyabrda O‘zbekiston Prezidenti “Raqamli prokuratura – 2030” strategiyasini tasdiqladi. Ushbu yirik tashabbus mamlakatdagi huquqni muhofaza qilish tizimini raqamli transformatsiyadan o‘tkazish, tergov va sud jarayonlariga ilg‘or texnologiyalarni joriy etish maqsadida ishlab chiqilgan. Shu bilan birga, yangi strategiya mamlakatda kiberjinoyatlar oldini olish va ular bilan samarali kurashish uchun bilimli kadrlarni tayyorlashni ham o‘z ichiga oladi.
“Raqamli prokuror”: yangi davr uchun innovatsion tizimlar
“Raqamli prokuratura – 2030” strategiyasi doirasida bir nechta raqamli yechimlar, jumladan, “Raqamli prokuror” kompleks tizimi va “E-tergov” axborot platformasi joriy etiladi. Ushbu dasturlar jinoyat ishlari bo‘yicha barcha jarayonlarni – xabar kelib tushganidan boshlab sud qarori ijrosigacha – raqamlashtirishni ko‘zda tutadi.
Shuningdek, tergov jarayonlari va prokuror nazorati ustidan masofaviy monitoring qilish imkoniyati yaratiladi. Yangi tizim davlat idoralari tomonidan qabul qilinayotgan hujjatlarning qonunchilikka muvofiqligini ta’minlash hamda qonunlar ijrosini samarali nazorat qilishni maqsad qilmoqda. Bu jarayonni qo‘llab-quvvatlash uchun Bosh prokuraturada maxsus Raqamli texnologiyalar markazi tashkil etiladi.
“E-tergov” tizimi: tezkorlik va shaffoflikka yo‘l
“E-tergov” tizimi jinoyat ishlarini qog‘ozsiz muhitda, ya’ni to‘liq elektron shaklda yuritishni ta’minlaydi. Bu tizim orqali:
- Jinoyat ishlari elektron ravishda yuritiladi;
- Sud ekspertizasi masofaviy shaklda tayinlanadi;
- Moddiy zararni monitoring qilish imkoniyati yaratiladi.
Mazkur yangilik tergov jarayonlari samaradorligini oshiradi, inson omilini kamaytiradi va ish boshqaruvining shaffofligini ta’minlaydi. Tizimga sun’iy intellekt texnologiyalari ham qo‘shilishi natijasida murakkab jarayonlar avtomatlashtirilib, sub’ektiv xatoliklar cheklanishi kutilmoqda.
Kiberjinoyatlarga qarshi kurash uchun yangi yo‘nalish
Huquqni muhofaza qilish akademiyasida 2026/2027 o‘quv yilidan boshlab “Kiberhuquq” bakalavriat dasturi ishga tushiriladi. Ushbu to‘rt yillik ta’lim yo‘nalishi kiberjinoyatchilik, raqamli huquq, kiberxavfsizlik va sun’iy intellekt kabi sohalarga ixtisoslashgan mutaxassislarni tayyorlashga qaratilgan.
Yangi dastur kiberjinoyatlar oldini olish, ular bilan kurashish va raqamli asrga mos yuridik institutlarni shakllantirishda muhim asos yaratishi kutilmoqda. Bu nafaqat huquqni muhofaza qilish organlari, balki jami jamiyat uchun dolzarb bo‘lib borayotgan muammolarni hal qilishda innovatsion qadamdir.
Raqamlashtirishning keng konteksti
Huquqni muhofaza qilish sohasidagi bu yangiliklar O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan keng qamrovli “Raqamli O‘zbekiston – 2030” strategiyasining bir qismi hisoblanadi. Ushbu strategiya iqtisodiyotdan tortib ta’lim tizimigacha bo‘lgan barcha yo‘nalishlarda raqamli texnologiyalarni joriy etishni maqsad qilgan.
Davlat xizmatlarining masofadan turib ko‘rsatilishi, davlat xaridlari jarayonlarini raqamlashtirish va sun’iy intellektni boshqaruv faoliyatiga integratsiya qilish bo‘yicha dastlabki natijalar allaqachon samaradorligini isbotladi. Jumladan, faqat 2025-yilda davlat xaridlarida raqamlashtirish orqali 7,5 trillion so‘m iqtisod qilindi.
Shaffoflik va samaradorlikka intilish
“Raqamli prokuratura – 2030” strategiyasi jinoyatchilikka qarshi kurashda huquqni muhofaza qilish tizimini sifat jihatdan yangi darajaga ko‘taradi. Jinoyat ishlari va tergov jarayonlarining elektron shaklga o‘tkazilishi, sun’iy intellekt texnologiyalari yordamida tezkorlik va aniq qaror qabul qilish imkoniyatlari oshadi.
Shu bilan birga, sud tizimining shaffofligi, fuqarolarga ko‘rsatiladigan yuridik xizmatlarning sifati yaxshilanadi. Yaqin kelajakda ushbu strategiya jamiyatda qonunchilik ustuvorligi va adolatni ta’minlash borasida muhim o‘rin tutishi kutilmoqda.
Javoblar (0 )